การเกิดหลุมยุบในชั้นดินอ่อนกรุงเทพมหานคร และปริมณฑล – สาเหตุและแนวทางป้องกัน
จากเหตุการณ์ถนนทรุดตัวเป็นหลุมขนาดใหญ่ที่ถนนสามเสน หน้าโรงพยาบาลวชิรพยาบาล ศ.ดร.อมร พิมานมาศ นายกสมาคมวิศวกรโครงสร้างแห่งประเทศไทย พร้อมด้วยนายชูเลิศ จิตเจือจุน อุปนายก และนายวัฒนพงศ์ หิรัญมาลย์ เลขาธิการสมาคมฯ ได้ลงพื้นที่เมื่อวันที่ 25 กันยายน 2568 เพื่อตรวจสอบสาเหตุ
ศ.ดร.อมร พิมานมาศ ระบุว่าปัจจัยสำคัญของการเกิดถนนยุบประกอบด้วย:
- ชั้นดินอ่อน
- น้ำในดิน
- การก่อสร้างใต้ดิน
สำหรับกรณีวชิรพยาบาล เป็นการก่อสร้างสถานีรถไฟฟ้าใต้ดินที่มีอุโมงค์ 2 ชั้นซ้อนกัน โดยมีดินรองรับระหว่างอุโมงค์ทั้งสอง
สาเหตุที่ทำให้เกิดถนนยุบยังอยู่ระหว่างการสืบสวน สมาคมวิศวกรโครงสร้างแห่งประเทศไทยได้นำเสนอฉากทัศน์การถล่ม 3 รูปแบบ:
- ดินรองรับระหว่างอุโมงค์บนและล่างไหลเข้าอุโมงค์ล่าง ทำให้อุโมงค์บนสูญเสียการรองรับและพังถล่ม
- ดินรองรับสูญเสียกำลังรับน้ำหนักหรือกลายสภาพเป็นของเหลว ทำให้อุโมงค์บนพังถล่ม
- โครงสร้างอุโมงค์ชำรุดจากรอยต่อหรือชิ้นส่วนที่ประกอบเป็นวงกลม
ศ.ดร.อมร พิมานมาศ ระบุว่า ฉากทัศน์ทั้งสามเป็นเพียงข้อสันนิษฐานทางวิชาการ หน่วยงานที่เกี่ยวข้องจะสรุปสาเหตุที่แท้จริงต่อไป ผลกระทบที่เกิดขึ้นต้องแก้ไข 3 ส่วน:
- ถมหลุมยุบเพื่อป้องกันดินสไลด์และคืนผิวจราจร
- เสริมฐานรากและเสาเข็มโครงสร้างข้างเคียง เช่น สถานีตำรวจสามเสน
- สำรวจและซ่อมแซมอุโมงค์ที่เสียหาย
ศ.ดร.อมร พิมานมาศ กล่าวว่าเหตุถนนยุบจากก่อสร้างอุโมงค์เคยเกิดขึ้นหลายครั้ง เช่น อุโมงค์ร้อยสายไฟหน้าวัดบ่อ อ.ปากเกร็ด, อุโมงค์ระบายน้ำบึงหนองบอน, และถนนอุดมสุข
นายชูเลิศ จิตเจือจุน อธิบายว่าในปี 2565 เกิดเหตุถนนอุดมสุขทรุดตัวยาว 50 เมตรจากอุโมงค์ระบายน้ำบึงหนองบอน ส่งผลให้สะพานข้ามคลองเคล็ดถล่ม บ้าน 5 หลัง และอาคารพาณิชย์ 6 คูหาเสียหาย สาเหตุจากรอยรั่วระหว่างอุโมงค์กับผนังสถานี
ในปี 2567 ถนนแจ้งวัฒนะ หน้าวัดบ่อ อ.ปากเกร็ด เกิดหลุมยุบกว้าง 4 เมตร ยาว 10 เมตร จากการก่อสร้างท่อร้อยสายไฟใต้ดิน สาเหตุจากท่อระบายน้ำแตก ดินไหลลงแม่น้ำเจ้าพระยา
นายวัฒนพงศ์ หิรัญมาลย์ อธิบายถึงเหตุการณ์พื้นดินยุบใน ต.บางเพรียง อ.บางบ่อ จ.สมุทรปราการ ปี 2566 จากอุโมงค์ร้อยสายไฟใต้ดิน ทำให้บ้าน 1 หลังพังเสียหาย สาเหตุจากรอยรั่วที่ผนังบ่อพัก
จากเหตุการณ์ที่เกิดซ้ำ สะท้อนปัญหาการก่อสร้างอุโมงค์ในชั้นดินอ่อน สมาคมวิศวกรโครงสร้างแห่งประเทศไทยจึงเสนอ 4 มาตรการแก้ไข:
- หาสาเหตุถนนยุบโดยคณะกรรมการอิสระและเปิดเผยผลต่อสาธารณะ
- ตรวจสอบโครงการก่อสร้างที่คล้ายกันและเพิ่มสัดส่วนความปลอดภัย
- ยกระดับมาตรฐานความปลอดภัยสำหรับโครงสร้างใต้ดินในชั้นดินอ่อน
- ติดตั้งระบบตรวจวัดการเคลื่อนที่ของดินแบบเรียลไทม์และระบบแจ้งเตือน
